Onderstel FAQ

[sledgehammer]

Over de FAQ zelf, ik heb het verhaal objectief proberen te houden met niet teveel meningen daarin verwerkt. Toevoegingen en suggesties zijn altijd welkom.

Pierre en Tobiastoeter nog bedankt voor het verschaffen van de extra info.

[sledgehammer]

Velgen

Steek en centreerring?

De Z3 maakt gebruik van steek 5x120. Dit wil zeggen dat de wielnaaf 5 gaten heeft, die in een cirkel van 120mm rond het hart van de naaf staan.

Heeft het wiel een andere steek en wil je ze toch passend maken, dan zijn er speciale omvormers op de markt die doormiddel van schijven en bouten de steek veranderen. Prijs van deze omvormers is echter niet mals.

In het midden van de wielnaaf zit een zogenaamde centreerring. Zoals de naam al doet vermoeden zorgt deze ring ervoor dat het wiel precies in het midden van de naaf blijft. Een niet juist gecentreerd wiel kan trillingen in het stuur bij hogere snelheden opleveren. Bij de Z3 is hier de diameter 72,6mm van. Heb je dus een wiel met een kleiner gat, gaat dit niet passen op een Z3. Een groter gat zou eventueel opgevuld kunnen worden met een pasring.

wielnaaf van een Z3

velg

Hoe groot?

Dit is vaak de hamvraag bij de keuze van een velg. Op iedere Z3 past 17 inch, 18 inch, en zelfs 19 inch.

Een ding staat vast, en dat is de rolomtrek. In de volgende illustratie zie je dat wanneer de grootte van de velg verandert, de hoogte (rolomtrek) van de band gelijk blijft. Neemt de rolomtrek toe, klopt de snelheidsmeter niet meer, en neemt het acceleratievermogen van de auto af. Het is dus van belang om de rolomtrek gelijk aan het orgineel te houden.

rolomtrek

Naarmate de velg groter wordt, neemt de dikte van de band steeds verder af om de rolomtrek gelijk te houden. Hoe dunner een band wordt, des te steviger deze gemaakt moet worden. Dit gaat ten koste van het rijcomfort. Bij 19 inch velgen is een dunnere band niet meer mogelijk en neemt de rolomtrek van de band toe. Bovengenoemde nadelen zijn het gevolg daarvan. Door de hoogte is er ook minder plaats in de kasten bij bredere banden.

Om het even kort samen te vatten:

17 inch --> Rolomtrek en comfort blijven behouden.

18 inch --> Dunnere band, minder comfort, maar rolomtrek blijft behouden.

19 inch --> Dunnere band, minder comfort, rolomtrek neemt toe.

Velgbreedte?

De breedte van de velg bepaalt de breedte van de band, of andersom. De breedte wordt uitgedrukt in inches, bijvoorbeeld 8x17 is een velg van 8 inch breed en 17 inch hoog.

Wil je brede banden aan de achterzijde monteren, is het dus verstandig om te kiezen voor bredere velgen.

Aan deze breedte is natuurlijk ook een maximum gebonden. Een te brede velg kan buiten de wielkast steken, of aan de binnenzijde tegen het wielscherm aanlopen.

ET waarde?

De ET-waarde bepaalt of een velg verder naar buiten komt, of verder naar binnen valt. Er bestaat dus een binnen- en buitengrens. Voor een sportieve look laat je de velg gelijk met de spatbord rand lopen. Je zoekt dus de buitengrens op. Dit effect kan ook met spoorverbreders verkregen worden, meer hierover later.

Bij de keuze van een velg moet er dus op worden gelet dat de ET waarde binnen de grenzen valt. De volgende afbeelding laat enkele mogelijke situaties zien:

1: Normale situatie. Het wiel valt naar binnen.

2: De nul-lijn geeft het midden van de velg aan. Dit is het nulpunt. De naaf van de velg bevindt zich aan de linkerzijde van de nul-lijn. De afstand tussen de nul-lijn en de naaf geeft de ET waarde aan in millimeter. Bij een standaard velg voor een Z3 is dit ET47. De afstand is dan dus 47 millimeter.

3: De afstand tussen het midden van het wiel en de naaf is kleiner geworden. Het wiel komt nu dus verder naar buiten toe. Een wiel met bijvoorbeeld ET27 komt dus 20mm verder naar buiten toe dan een standaard wiel. Merk ook op dat er een rand ontstaat.

4: Een standaard wiel zoals in situatie 1 wordt gebruikt, maar toch staat het wiel verder naar buiten. Dit effect wordt bereikt met een spoorverbreder (in blauw).

5: Een breder wiel met een lage ET waarde.

6: Hier is een te hoge ET waarde gekozen waardoor het brede wiel te ver naar binnen valt.

wiel met rand, lage ET waarde

Aan de voorzijde zijn alle Z3's inclusief de ///M versies gelijk aan elkaar. De laagste ET waardes zijn hier:

ET 32 op 9J velgen

ET 26 op 8,5J velgen bij 18 inch

ET 30 op 8,5J velgen bij 19 inch

Aan de achterzijde maken we onderscheid tussen drie versies van de Z3:

Smallbody

ET 27 op 8.5J velgen

Widebody en facelift

ET 20 op 9,5J velgen bij 18 inch

ET 25 op 9,5J velgen bij 19 inch

///M modellen

ET 0 op 10J velgen

ET 13 op 11J velgen

Meerdelige wielen?

De duurdere wielen bestaan vaak uit meerdere delen. Voordelen hiervan zijn:

- ET waarde kan aangepast worden zonder een geheel nieuwe velg te kopen.

- Beschadigd deel kan vervangen worden.

- Delen kunnen uit verschillende materialen vervaardigd worden.

3 delig wiel

[sledgehammer]

Banden

Merk band?

Hier wil ik niet te ver op in gaan. Iedereen heeft zo zijn eigen voorkeur, en het spreekt voor zich dat aan een kwaliteitsband een hoger prijskaartje hangt. Meningen over bepaalde banden zijn te vinden met de forum zoekfunctie.

Merken die veel onder de forummers te vinden zijn en ook bestempeld worden als kwalitatief goede banden:

http://www.michelin.nl/nl/front/index.jsp

http://www.bridgestone.nl

http://www.nl.pirelli.com/nl_NL/index.html

http://www.goodyear.com/

http://www.hankooktire.com/eur_eng/indexNew.asp

http://www.conti.nl/

http://www.dunloptires.com/

http://www.falkentire.com/

http://www.vredestein.nl/

Banden met looprichting?

Bij de koop van de band kan hier rekening mee gehouden worden. Vooral bij verlaagde Z's is een oneven slijtage aan de banden een veel voorkomend probleem. Door symmetrische banden zonder looprichting te kiezen, kunnen ze eens in de zoveel tijd andersom op de velg gemonteerd worden om de slijtage gelijkmatig te laten verlopen. Directionele banden hebben daarintegen wel minder rolweerstand wat ten goede komt de stopafstand.

Bandbreedte?

De breedte van de band is op een bestaande velg aan grenzen verbonden. Wil je dus voor bredere banden kiezen moet je eerst kijken of dit wel mogelijk is.

Breder wilt ook niet altijd zeggen beter. Een bredere band geeft natuurlijk een mooie look, maar de auto wordt ook vaak spoorgevoeliger. Veel gebruikte bandencombinaties zijn bij:

Gelijke velgbreedtes

Voor - Achter

225 - 225

235 - 235

Verschillende velgbreedtes

215 - 245

225 - 245

225 - 255

Aan de voorzijde zijn alle Z3's inclusief de ///M versies gelijk aan elkaar. Maximale bandbreedte is hier 225mm, en voor 19 inch wielen 235mm.

Aan de achterzijde maken we onderscheid tussen drie versies van de Z3:

Smallbody

Maximaal 245mm

Widebody en facelift

Maximaal 255mm, en 265mm voor 19 inch wielen

///M modellen

Maximaal 285mm

Hierbij dus aangemerkt dat voor deze extreme waardes een juiste velgbreedte met passende ET-waarde gekozen moet worden.

[sledgehammer]

Verlagen

M sportonderstel?

Sommige Z3's zijn af fabriek geleverd met een sport onderstel. Dit stond vroeger op de optielijst van BMW. Dit onderstel verlaagt de carrosserie met 10mm tov het orginele onderstel. Toenname in hardheid is marginaal, dus ideaal voor mensen die hun Z3 net iets lager willen hebben, maar toch het rijcomfort willen behouden.

Verlagingsveren?

De meeste veren verlagen de carrosserie met 30mm voor en achter. Dit geeft dan ook het mooiste effect. Doordat de auto wat lager bij de grond komt te liggen en het zwaartepunt daalt, is een kleine verbetering van het bochtengedrag merkbaar. Echter moet hier niet teveel waarde aan gehecht worden.

Probleem met alleen veren vervangen is dat de orginele dempers te slap zijn, en door de verkorte veerweg sneller in hun stoppen slaan. En zoals elke vorm van verlaging, zullen drempels altijd een probleem blijven, en voor lief genomen moeten worden.

Veren moeten zich na montage altijd iets zetten, dus geef ze een paar honderd kilometers de tijd om in te zakken. Na langer gebruik hebben ze vaak de neiging aan de achterzijde door te zakken. Dit kan dan eventueel opgelost worden met onderlegrubbers die simpelweg onder de veer worden geplaatst. Tweede probleem dat bij verlaging optreedt is de wielstand aan de achterzijde. Deze is standaard bij de Z3 al vrij nagatief (het wiel valt schuin naar binnen), en door de verlaging wordt dit effect nog eens versterkt met een ongelijkmatige bandenslijtage tot gevolg.

19 inch wielen icm alleen verlagingsveren is ook een afrader. Door de hoge band en de slappe dempers is de kans op aanlopen aanzienlijk groter dan bij 17 of 18inch wielen. Stuggere dempers kunnen hier voor een oplossing zorgen.

Producenten van verlagingsveren zijn onder meer:

Eibach

H&R

Apex

Weitec

AC-Schnitzer

DL-design

verlagingsveren

onderlegrubbers

Veerschotels?

Veerschotels zijn alleen aan de voorzijde van de wagen te plaatsen, en verlagen de carrosserie met 10mm.

Leveranciers zijn:

Bonrath

D&W

schotels

Schokdempers?

Wil men niet verlagen, maar toch een strakkere wegligging creeëren, kunnen de dempers vervangen worden door stuggere types. Veel van deze dempers hebben een instelbare hardheid. De rolneiging in bochten zal minder zijn, en de zweverigheid transformeert in een kortere en krachtigere demping.

De dempers komen nog beter tot hun recht met een set verlagingsveren van bovengenoemde merken of van de fabrikant van de dempers zelf.

Fabrikanten van sportdempers zijn:

Koni

Bilstein

AC-Schnitzer

sportdempers

Schroefsets?

Schroefsets, ook wel gewindefahrwerk genoemd biedt de gebruiker de keus om zijn auto op iedere gewenste hoogte in te stellen.

Daarnaast bieden de duurdere sets de mogelijkheid om de hardheid van de dempers in te stellen. Dit is eigenlijk alleen aan te raden voor circuit gebruik, een verkeerde instelling kan een onstabiele wegligging veroorzaken. Af fabriek worden de standaard schroefsets al geleverd met een ideale stugheid dat geen aanpassingen meer behoeft.

Een schroefset bestaat altijd uit veren + dempers omdat de bouw anders is dan conventionele dempers. De dempers zijn stug afgesteld om zo een ideale wegligging te bereiken en aanlopen van banden bij extreme verlaging tegen te gaan.

Een brede velg/band aan de voorzijde kan problemen opleveren met bepaalde schroefsets. De velgrand loopt dan tegen de veer aan.

Het is trouwens niet zo dat schroefsets beter zijn dan een normale veer/demper combinatie, je hebt enkel alleen meer afstel mogelijkheden.

Beperkte ruimte

De betere schroefsets geeft het al vanaf een kleine €600,-. B-merken (die geproduceerd worden door de grotere fabrikanten) zijn bijvoorbeeld:

FK-Automotive

Weitec

De A merken beginnen rond de €1000,- en zijn:

KW

Eibach

H&R

Bilstein

AST

Reiger

TCKline

gewindefahrwerk

[sledgehammer]

Spoorverbreders

Functie?

De hoofdzakelijke reden is vaak de uitstraling. De wielen staan na verbreding gelijk met de wielkast wat zorgt voor een sportieve en dikke look. Verder kan een spoorverbreder de nodige ruimte bieden aan de binnenzijde van de wielkast, wanneer het wiel aanloopt.

Een verbreder zorgt ook voor een negatieve (lees: schuinere) wielstand, wat niet bevorderlijk is voor de wiellagers. Deze geven gelukkig van te voren aan wanneer ze versleten zijn, doordat ze enorm gaan piepen.

Voor en na

Type verbreders?

Spoorverbreders kunnen we grofweg opdelen in twee groepen, afhankelijk van de hoeveelheid verbreding. Het is raadzaam een verbreder te nemen met een eigen centreerring. Spoorverbreders zoals in onderstaande afbeelding worden dan ook afgeraden.

Verbreder zonder centreerring

Systeem 1 is geschikt om de wielen per kant 3 t/m 15mm naar buiten te laten komen. De orginele bouten worden vervangen door langere versies. Bestaande slotbouten worden dus onbruikbaar en ook hier zullen verlengde versies voor gekocht moeten worden.

systeem 1

Systeem 2 is geschikt om de wielen per kant 20 t/m 65mm naar buiten te laten komen. Deze verbreder wordt op de naaf gemonteerd, waarna het wiel weer op de verbreder gemonteerd wordt. Langere bouten zijn niet nodig, dus de bestaande slot- en wielbouten kunnen hergebruikt worden.

systeem 2

Hoeveel verbreding?

Dit is heel makkelijk op te meten doormiddel van een touwtje met daaraan een loodje of iets dergelijks. Knoop het loodje aan het touw vast, en laat het touw over de wielrand heen vallen. Wacht tot het touw stil hangt en meet nu met een liniaal of meetrol de hoeveelheid ruimte tussen het touw en de band/velg. Wil je geen risico lopen met aanlopen, trek dan 5mm van het totaal af.

Leveranciers?

H&R

Powertech

SCC

[sledgehammer]

Veerpootbruggen

Het chassis heeft in een bocht altijd de neiging om te vervormen. Een veerpootbrug gaat dit effect tegen door een vaste verbinding te maken tussen de linker en rechter schoktoren. De auto zal minder overhellen in de bochten, de stuurprecisie wordt vergroot en het zoekerig gedrag - veroorzaakt door de spoorvorming in de weg - neemt af.

Een brug voor de vier cilinder modellen heeft een andere constructie dan die voor een zes cilinder. Het vier cilindermodel past wel op de zes cilinder, maar niet andersom!!!

Nadeel blijft dat beide kanten bij een zijdelingse aanrijding een klap krijgen. Ook moet er bij de montage van de brug goed op de speling tussen brug en motorkap gelet worden. Een foutief gemonteerde brug kan een lelijke deuk in de kap veroorzaken.

Fabrikanten van veerpootbruggen oftewel domstrebes zijn:

Wiechers-sport

Cosmo racing

Strong Strut

Sparco

veerpootbrug voor 6 cilinders

veerpootbrug voor 4 cilinders

[sledgehammer]

Stabilisator stangen

Stabilisator stangen (of anti rollbars in het Engels) zijn geen ADD-ON zoals een veerpootbrug. Het zit al standaard op de Z3 en deze kunnen vervangen worden door dikkere exemplaren. Het vermindert wederom het overhellen in bochten, terwijl het rijcomfort ongewijzigd blijft.

H&R levert complete kits voor de z3.

Anti Rollbars

[Tobiastoeter]

Voor verlagings veren kun je ook naar http://www.dl-design.nl/ .

Geef nieuwe veren ALTIJD een paar maanden om zicht te zetten, dus als je nieuwe veren gemonteerd hebt staat de auto altijd iets hoger dan je eigenlijk verwachtte.

Ze zakken echt nog wel wat in, spreek uit eigen ervaring :banaan:

Goed werk Sledge

Keep up the good work.

[Marvin]

Commentaar mag later wel weer verwijderd hooor , maar Danny klasse werk deze topic !!! :banaan:

[Roodkapje]

Danny maakt er nachtwerk van :banaan:

Prima uittleg, hier kan iedereen uit opmaken hoe het zit.

Scheelt weer een hoop vragen te beantwoorden.

Klasse Danny ( 1000 punten erbij )

[Jos]

Complimenten voor dit staaltje vakwerk!!!!!!

[Martin-Z3]

Een technisch hoogstaand verhaal.

Dat is wat leden aanspreekt en waarom een forum kan groeien.

Geweldig Sledge.

[m coupe for life]

geweldige uitleg!!! super!!

Sledge je neemt je baan al zeer serieus!!! toppie!

[RobC]

Klasse Sledge. Je mag blijven.

Als alle lovende woorden op zijn, verwijder dan die commentaren maar. Blijft je werk netjes, voor een keer. ;)

[maarten]

Hallo Sledge,

Sterk werk, leuk om nog eens alles na te lezen.

Mzzl

[Marvin]

Commentaar mag later wel weer verwijderd hooor , maar Danny klasse werk deze topic !!!

Kep het vanmiddag zelfs uitgeprint en gebundeld in een Leitz map !!! ;)

[pippi]

Ik ben hier zoooo blij mee. Alles wat je wilde weten maar nooit durfde te vragen....

[(S)toploss]

Was dit er maar eerder geweest. Zou mij een hoop tijd bespaard hebben. Klasse!!

NB

Begint een beetje op een coupe (Bedoel hier Frans voor staatsgreep, geen Z met vast dak) te lijken. Ivo moet oppassen

[ChrisXL]

Was dit er maar eerder geweest. Zou mij een hoop tijd bespaard hebben. Klasse!!

NB

Begint een beetje op een coupe (Bedoel hier Frans voor staatsgreep, geen Z met vast dak) te lijken. Ivo moet oppassen

?????? -_-

Anyway............ goeie write up Sledge. Iets wat voor een heleboel noobs handig had kunnen zijn en nog zal zijn.

[sledgehammer]

Ben blij dat mensen er iets aan hebben, tenminste niet voor niks geschreven.

@Stoploss: Ivo heeft niks te vrezen hoor.

[Yellowrider]

Danny heeft zich weer eens overtroffen.

Echt hele goeie info. Super interessant om te lezen en heb heel wat bijgeleerd

[mohikaan]

Ik ga dit helemaal uit mijn hoofd leren en zal diep respect verwerven op komende Z3 ontmoetingen met mijn technische kennis. Hardstikke bedankt voor de moeite die dit heeft gekost. Kan dit niet uit het forum gehaald worden en op een aparte, blijvende afdeling v/d site geplaatst worden?

Het zou fijn zijn als een andere deskundige zoiets over de motoren zou schrijven. Dit kan bijv. nuttig zijn voor Z3 rijders /sleutelaars die "op de sloop" een goede motor uit een standaard 3 serie model kopen om deze in te (laten) bouwen.

[Rubenz3]

Top werk -_-

Een dergelijk overzicht is heel handig. Op deze manier heb je alles bij de hand. Ik zal er goed gebruik van gaan maken.

Grote klasse!!

[M-roadster]

Heb het forum even een paar dagen niet meer helemaal goed in de gaten kunnen houden (druk druk druk) maar wat een mooi werk Danny! -_-

[Zedri]

Kan dit niet uit het forum gehaald worden en op een aparte, blijvende afdeling v/d site geplaatst worden?

Daar staat het nu Mohikaan.

Het is 'pinned' in de algemene Z3 techniek lounge, dus ook al worden er nieuwe onderwerpen in die sectie geplaatst dan blijft dit toch bovenaan staan.

Wel Sledge...Ik neem mijn petje af... :fez: ... -_-

Ook al heeft Piérre het tig keer uitgelegd ik begreep geen snars van die ET waarde's, nu kan ik het nakijken.