Koppeling vervangen Z4 E85

[Alpiemeltje]

In mijn enthousiasme had ik besloten om eens een flinke klus aan de Z4 zelf te gaan doen.

Op het programma staan nog:

-     Koppeling vervangen (na. 168k km)

-     Waterpomp vervangen

-     Expansietank koelsysteem vervangen

 

De onderdelen voor de laatste 2 klussen liggen al een tijdje te wachten op het moment dat ik er tijd voor vrij wil maken. De eerste klus moest voor de vakantie in juli nu toch gebeuren want de koppeling rook na de laatste poging tot een burn-out toch echt als een verbrande remvoering.

 

Samen met vriend Dennis (goede klant en BMW liefhebber) in zijn bedrijfshal met een brug op een zaterdagmorgen aan deze klus begonnen. Dennis heeft al vaker de bakken van zijn 530i (E39) en 635 CSI gewisseld, dus wat kon er mij gebeuren…

Ik had me goed voorbereid door het lezen van de juist documentatie en het bekijken van diverse YouTube filmpjes. Ook had ik in overleg met de technisch Z4-Forum goeroe Guido de benodigde onderdelen voor de klus besteld. Ik zou direct een kleine upgrade van de koppeling doen door de drukgroep + koppelingsplaat van een E46 330i te monteren. Deze is net iets groter dan de standaarduitvoering van de Z4 3.0i.

-     Dubbelmassa vliegwiel

-     Drukgroep

-     Koppelingsplaat

-     Drukgroeplager

-     Oliekering krukas

-     Tussenlager cardanas

-     Diverse nieuwe bouten om de koppelingsdelen vast te zetten

-     Gereviseerde startmotor want die begon net voor deze klus ook kuren te vertonen

 

Op zich is het vervangen van de koppeling technisch geen moeilijke klus, maar het grote probleem zit hem in de bereikbaarheid van de diverse bouten en de hoeveelheid zaken die je eerst moet demonteren voordat je eindelijk bij de versnellingsbak bent. Ook heb je een paar speciale gereedschappen nodig zoals een T60 Torx dopsleutel, een centreerpen voor de koppelingsplaat en een borgklem om het vliegwiel vast te zetten als je de bouten daarvan aandraait en die van de drukgroep. Torxdop kun je gewoon bij de automaterialenzaak vinden en de centreerpen heeft Dennis zelf even op de draaibank uit een stuk aluminium gemaakt. Een motorkrik op de versnellingsbak op te vangen als hij los komt en als je hem weer wilt monteren is ook een must.

 

Dag 1: (hele dag)

Na demontage van de complete uitlaat, de reactiestangen van het differentieel, de hitteschilden en het tussenlager en de cardanas kom je bij de bak. Schakelmechanisme van de pook losmaken (paar simpele clips) en de startmotor verwijderen. Ook de koppelingscilinder losgemaakt.

Nu kun je de bouten van de bak losmaken die hem aan het motorblok bevestigen. Een aantal van deze Torx bouten kun je alleen nauwelijks zien omdat ze boven op de bak zitten en je het een zeer groot verlengstuk met een ratel over de bak heen de bouten los moet draaien.

Twee van deze M12 bouten zaten dermate vast door galvanische corrosie (stalen bout in een aluminium draadgat (motorblok) dat ze zeer moeilijk los gingen. Een van de bouten is ook uiteindelijk gebroken doordat we met een lange hefboom om de ratel de bout los draaiden. De tweede bouten heeft 2,5 uur gekost door telkens heen en weer draaien en proberen te smeren met WB40.

Aan het einde van de eerste dag was de bak er dan toch eindelijk af na het kantelen van de motor om ruimte in de tunnel te maken om de bak naar achteren van de krukas af te kunnen schuiven.

 

Dag 2: (avond)

’s Avonds de afgebroken bout uitgeboord en er M8 draad in getapt. Nieuwe oliekering voor de krukas, het vliegwiel, de koppelingsplaat met drukgroep gemonteerd, versnellingsbak erop gezet, startmotor en koppelingscilinder gemonteerd, schakelmechanisme vastgezet en baksteun terug geplaatst. Tot slot het middenlager van de cardanas eraf geperst en er een nieuwe op gezet, klaar voor montage op dag 3.

 

Dag 3: (avond)

Op deze avond de cardanas met het nieuwe tussenlager, de hitteschilden, de reactiestangen van het differentieel en uitlaat weer gemonteerd en dan kunnen we weer rijden.

 

Conclusie:

Bezint eer ge begint, en als je dan begint doe het samen met iemand die het vaker gedaan heeft en zorg dat je al het benodigde gereedschap en een motorkrik hebt. Houd alle bouten en moeren per onderdeel goed apart want je ziet ander door de bomen het bos niet meer.

Het is veel werk, en als er bouten gaan afbreken wordt het snel een heel ander soort klus.

 

Resultaat:

De koppeling heeft zich in de vakantie van de Bourgogne in Frankrijk prima gehouden en werkt als een zonnetje. Ik voel weinig/geen verschil in kracht van de oude en de nieuwe koppeling, en dat is prima want een zware koppeling is in de file geen pretje.

 

Kosten:

Alle bij elkaar heb ik aan materialen ca. EUR 600,= uitgegeven. Bij de BMW dealer had je daar ca. EUR 2.000,= voor kwijt geweest. Arbeidsloon voor het vervangen van een koppeling schat ik op zeker EUR 1.000,=. Als je het zelf doet kun je je dus wel een flinke bak geld besparen..

 

Start van de klus.

 

Uitlaat en hitte schilden gedemonteerd

 

Zicht op de cardanas met het tussenlager

 

Tussenlager van de cardanas

 

Koppelingscilinder los gemaakt van de bak

 

M12 Torx bout afgebroken door galvanische corrosie

 

Bak er eindelijk onderuit.

 

Oude drukgroep met koppelingsplaat

 

Drukgroep en vliegwiel gedemonteerd.

 

Oliekering van de krukas gedemonteerd.

 

Beugel voor montage van de nieuwe oliekering van de krukas.

 

Nieuwe en oude koppelingsplaat naast elkaar (foto vertekent de grootte want nieuwe is groter.

 

Nieuwe oliekering gemonteerd.

 

Afgebroken bout steekt nog ui het motorblok.

 

Bout afgeslepen en er draad M8 in geboord. Centreerbus zorgt voor opname van moment tussen bak en motorblok dus bak zit ook met een M8 bout goed vast.

 

go

Nieuwe/gereviseerde startmotor.

 

Nieuwe dubbelmassa vliegwiel gemonteerd en de bouten met de juiste moment vastgezet.

 

Cardanas met het oude en nieuwe tussenlager.

 

Nieuwe drukgroep en koppelingsplaat gemonteerd en de bouten met het juiste moment vastgezet.

 

Binnenkant van de 'belhousing' en de koppelingsvork schoongemaakt

 

Klaar voor montage van de versnellingsbak.

 

De bak weer op de as geschoven en vastgezet. Baksteun ontbreekt nog.

 

Hitteschilden weer gemonteerd na montage van de cardanas.

 

Uitlaat en beplating weer gemonteerd.

 

Klus geklaard!

 

29 juli 2020 aangepast door JK-Z4-3.0i

[Ewout]

Mooi werk! Als je weet dat het al lastig is om de bouten te verwijderen, weet je dat het monteren meestal ook niet super makkelijk zal gaan. Was het evt. verwijderen van motor met bak in één keer een optie geweest of is dat een no-go.

[MNZ3M]

Mooie reportage .

[ericvanb]

Goed en duidelijk verslag maar wat een klus!

 

De laatste keer dat ik zelf aan zoiets begonnen ben, was een koppelingsrevisie van mijn Golf GTI (type 1, 1976), midden jaren '80. Volgens mij was dat ongeveer 20% van de moeite die jij hebt moeten doen... 🤔😉

 

[timewa]

Mooi dat het gelukt is. Zo'n klus kost je best wat tijd maar als je dan klaar bent geeft het ook wel heel veel voldoening. Ik heb ook zelf de koppeling van de Z4 vervangen en heb de versnellingsbak er al een paar keer af gehaald, ook bij uitbouwen motor, en elke keer dat je het doet gaat het weer veel makkelijker. Bij mijn auto gingen alle bouten supersoepel. Auto komt uit California en heeft geen spatje roest.

 

Ben nu bezig met een motorrevisie van een vriend van me en daar waren alle bouten en hun koppen zwaar verroest, dat kost enorm veel meer tijd en vermindert voor mij de lol van zo'n klus wel wat.

 

 

[Maurits]

Poepelepee Jurgen, wat een klus om zelf te doen. Je zult niet echt gelachen hebben toen die  bout afbrak denk ik.

 

Maar die startmotor; is er een relatie tussen het vervangen van de koppeling en de startmotor, of was dat iets wat toevallig ook zo onderhand moest gebeuren? 

[Alpiemeltje]

Op 31-7-2020 om 08:37, Maurits zei:

Maar die startmotor; is er een relatie tussen het vervangen van de koppeling en de startmotor, of was dat iets wat toevallig ook zo onderhand moest gebeuren? 

De startmotor zit op je versnellingsbak gemonteerd dus die moet er sowieso af af je de bak demonteert. Kleine moeite om hem dan meteen te vervangen voor een gereviseerd exemplaar.

[Maurits]

Check, duidelijk!

[Alpiemeltje]

Op 29-7-2020 om 19:56, Ewout zei:

Mooi werk! Als je weet dat het al lastig is om de bouten te verwijderen, weet je dat het monteren meestal ook niet super makkelijk zal gaan. Was het evt. verwijderen van motor met bak in één keer een optie geweest of is dat een no-go.

Dat is nog veel meer werk en dan zouden de bouten uiteindelijk ook gebroken zijn.

 

 

13 december 2021 aangepast door JK-Z4-3.0i

[timewa]

Op 1-8-2020 om 09:10, JK-Z4-3.0i zei:

Op 29-7-2020 om 19:56, Ewout zei:

Mooi werk! Als je weet dat het al lastig is om de bouten te verwijderen, weet je dat het monteren meestal ook niet super makkelijk zal gaan. Was het evt. verwijderen van motor met bak in één keer een optie geweest of is dat een no-go.

Dat is nog veel meer werk en dan zouden de bout ook gebroken zijn.

 

 

 

Beetje late reactie maar het verwijderen van motor en bak samen is enorm veel meer werk, en je zult uiteraard alsnog die bouten los moeten maken. Je koppeling zit immers tussen bak en motor.

 

Wel zuur als een bout afbreekt maar het gebeurt heel af en toe. Mijn ervaring met BMW en Mini is dat het heel weinig voorkomt t.o.v. andere merken. Het meest riskant is inderdaad de combinatie van staal en aluminium, en dan moet je vooral niet in 1 keer heel veel kracht zetten maar geduldig en langzaam de bout vrij maken. Soms met kruipolie/WD40, verhitten, tikje met de hamer... ben nu bezig met een Mini waar de wielophanging van los moet en dat is ook zo'n soort klus.

[Alpiemeltje]

Ik heb de bouten destijds voorzichtig en met behulp van (veel) kruipolie geprobeerd los te krijgen, maar als de rvs bout zich eenmaal heeft 'vastgelast' dan is er geen houden meer aan. Je kunt ook niet meer terug want ook weer vast draaien gaat dan niet meer. Ik ben uiteindelijk 4 uur bezig geweest om de bouten los te krijgen en uiteindelijk uit te boren. Weet dus waar je aan begint, het kan enorm tegenzitten.

Ik moet waarschijnlijk de bak van mijn Alpina Roadster S ook een keet losmaken want ik vermoed dat het dubbelmassa vliegwiel speling heeft. Kijk er dus niet naar uit....

[timewa]

Ik heb de afgelopen periode 4 keer een BMW motor van de bak losgehaald, en geen enkele keer een probleem gehad met een bout. Behalve dan dat ze soms wat lastig bereikbaar zijn. Dus binnen mijn ervaring is het toch echt een uitzondering dat er oxidatieproblemen met bouten zijn bij BMW.

 

Waarom denk je dat je vliegwiel speling heeft, aan de hand van geluid of gedrag?

[timewa]

Toevallig vanavond nog een versnellingsbak van onze Mini uitgebouwd. Wel iets anders dan de BMWs vanwege de voorwielaandrijving, maar sleutelt net zo prettig als BMW. Is natuurlijk ook BMW maar wel fijn om te zien dat het kwalitatief op redelijk hetzelfde niveau zit.

[Alpiemeltje]

21 uren geleden, timewa zei:

Waarom denk je dat je vliegwiel speling heeft, aan de hand van geluid of gedrag?

Omdat er speling in de aandrijflijn zit. Bij gas loslaten voel je een kleine bonk door de auto gaan. De grote bonk is al opgelost, de ophangrubbers van het differentieel waren gescheurd en de ophanging had dus vel te veel speling. Daarmee was 90% opgelost maar er blijft wat speling in zitten en dat voelt niet fijn/

Het kan zijn dat deze RS in het verleden flink is gebruikt waarvoor hij bedoeld is. Het blok heeft veel koppel, en de bak in de RS is van ZF en niet van Getrag zoals bij de Z4. Daar zal dus ook verschil in zitten. Het vliegwiel in de bak id dezelfde als van de Roadster V8, dus je sou verwachten dat die flink wat kan hebben. Voordat ik de bak eraf ga halen ga in natuurlijk e.e.a. verder onderzoeken.

[timewa]

Da's vervelend, en nog niet eens zo makkelijk foutzoeken. Heb je je cardanas ook goed gecheckt, o.a. het naaldlager in het midden? Bij mijn Z4 kun je daar vrij makkelijk bij, uitlaat er even af en wat klein grut en dan kun je 'm checken. Is in ieder geval sneller te controleren dan het vliegwiel waarvoor toch een stuk meer los zal moeten.

 

Ik geloof overigens dat ik ook een ZF bak in de Z4 heb. Is het niet zo dat E85s met een 5 bak Getrag zijn, sommige E85s met 6 bak een ZF hebben, en de M altijd een ZF?

 

 

[timewa]

Als je toch bij je cardanas bent kun je ook de rubber steunen van je versnellingsbak checken. Ook als ze er op het oog nog redelijk uit zien moet je nog even kijken of ze niet "ingezakt" zijn of het rubber slap is geworden waardoor de bak te veel kantelt. En bij jouw foutbeeld kun je ook de motorsteunen verdenken, is ook relatief snel te checken.

[bofkont]

Zo dan Jurgen doe je goed!
Handige Harry ben je, en altijd mooi zulke vrienden die je kunnen helpen.

[Alpiemeltje]

Op 14-12-2021 om 01:37, timewa zei:

Dus binnen mijn ervaring is het toch echt een uitzondering dat er oxidatieproblemen met bouten zijn bij BMW.

Het is geen oxidatie maar galvanische corrosie als gevolg van contact tussen een edel en onedel metaal, zijnde rvs en aluminium. Heeft ook niets met vuil of onderhoud te maken.